“Η βασική ουσία του ενστίκτου είναι ότι το ακολουθούμε ανεξάρτητα από τη λογική.” – Charles Darwin
Μπορεί σήμερα να μας φαίνεται φυσιολογικό αλλά η αλήθεια είναι πως ο ισχυρισμός του Δαρβίνου πως “Η βασική ουσία του ενστίκτου είναι ότι το ακολουθούμε ανεξάρτητα από τη λογική”, δεν ήταν πάντα δεδομένος και ενέπνευσε πολλούς ανθρώπους.
Για παράδειγμα, είναι γνωστό πως ακόμα και ο Sigmund Freud, επηρεάστηκε από το έργο του Δαρβίνου. Κατά τον σπουδαίο ψυχίατρο, ο άνθρωπος, ενεργεί με βάση τα ένστικτα του, όπως ακριβώς κάνουν και τα ζώα. Τα ένστικτα δρουν ασυνείδητα. Στην άλλη πλευρά, υπάρχουν οι συνειδητές επιθυμίες που βασίζονται στην λογική σκέψη.
Τι είναι το ένστικτο;
Πριν εμβαθύνουμε στο νόημα της φράσης του Δαρβίνου, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι είναι το ένστικτο. Το ένστικτο είναι μια έμφυτη, μη μαθημένη συμπεριφορά που επιδεικνύουν όλα τα μέλη ενός είδους. Είναι μια φυσική αντίδραση σε ένα ερέθισμα και είναι ανεξάρτητη από τη μάθηση ή την εμπειρία. Τα ένστικτα είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση ενός οργανισμού και παρατηρούνται σε όλα τα έμβια όντα, από τα έντομα μέχρι τους ανθρώπους.
Το νόημα της φράσης του Δαρβίνου
Το απόφθεγμα του Δαρβίνου δηλώνει ότι το ένστικτο ακολουθείται ανεξάρτητα από τη λογική. Αυτό σημαίνει ότι η ενστικτώδης συμπεριφορά δεν επηρεάζεται από τη συνειδητή σκέψη ή την ορθολογική λήψη αποφάσεων. Είναι μια αυτόματη αντίδραση σε ένα ερέθισμα και συμβαίνει χωρίς καμία συνειδητή προσπάθεια. Με άλλα λόγια, τα ένστικτα είναι εγγεγραμμένα στον εγκέφαλο ενός οργανισμού και δεν υπόκεινται σε συνειδητό έλεγχο.
Παραδείγματα ενστικτώδους συμπεριφοράς
Για να κατανοήσουμε καλύτερα το απόσπασμα του Δαρβίνου, ας δούμε μερικά παραδείγματα ενστικτώδους συμπεριφοράς. Τα πουλιά, για παράδειγμα, έχουν μια έμφυτη ικανότητα να χτίζουν φωλιές χωρίς προηγούμενη μάθηση ή εμπειρία. Ομοίως, μια αράχνη υφαίνει έναν ιστό ενστικτωδώς, χωρίς καμία συνειδητή σκέψη. Η ικανότητα ενός νεογέννητου μωρού να θηλάζει είναι επίσης ένα παράδειγμα ενστικτώδους συμπεριφοράς. Αυτές οι συμπεριφορές δεν μαθαίνονται ή διδάσκονται- είναι αυτόματες και ανεξάρτητες από τη λογική.
