Χωρίς την τεχνική, η έμπνευση είναι ένα απλό καλάμι που το δέρνει ο άνεμος – Johannes Brahms
Για να εκτιμήσουμε πλήρως το νόημα του αποφθέγματος του Μπραμς, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε λίγα πράγματα για τον ίδιο. Ο Γιοχάνες Μπραμς (Johannes Brahms, 1833-1897) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Γερμανούς συνθέτες και πιανίστες του 19ου αιώνα, θεωρούμενος ως ένας από τους “Three Bs” της κλασικής μουσικής μαζί με τους Μπαχ και Μπετόβεν. Το έργο του χαρακτηρίζεται από την έντονη μελωδικότητα, τη βαθιά συναισθηματική έκφραση και την τεχνική αρτιότητα, ενώ επηρεάστηκε από τη ρομαντική εποχή αλλά και από τις κλασικές παραδόσεις. Συνέθεσε σε πολλά είδη μουσικής, όπως συμφωνίες, κοντσέρτα, μουσική δωματίου και χορωδιακή μουσική, ενώ το πιο γνωστό έργο του είναι το “Γερμανικό Ρέκβιεμ”. Παρά τη συντηρητική του προσέγγιση, το έργο του διατηρείται διαχρονικά και εκτιμάται για την πολυπλοκότητα και την ομορφιά του.
Το του αποφθέγματος
Το απόφθεγμα του Μπραμς αντιπαραβάλλει δύο βασικά στοιχεία της δημιουργικής διαδικασίας: τη δεξιοτεχνία και την έμπνευση. Η «τεχνική» αναφέρεται στις δεξιότητες, τις τεχνικές και την πειθαρχία που αναπτύσσει ένας καλλιτέχνης μέσα από χρόνια εξάσκησης και μελέτης. Πρόκειται για την ικανότητα να παίρνει κανείς την πρώτη ύλη – στην προκειμένη περίπτωση, την έμπνευση – και να τη διαμορφώνει σε ένα τελικό προϊόν που να είναι τόσο δομικά υγιές όσο και αισθητικά ευχάριστο. Η φράση «ένα καλάμι που το δέρνει ο άνεμος» παραπέμπει στην εικόνα ενός λεπτού και ασταθούς αντικειμένου, που ταλαντεύεται εύκολα από εξωτερικές δυνάμεις. Περιγράφοντας την έμπνευση με αυτόν τον τρόπο, ο Μπραμς υποδηλώνει ότι χωρίς τη θεμελιώδη επιρροή της τεχνικής, η έμπνευση δεν αρκεί από μόνη της για τη δημιουργία διαχρονικής τέχνης. Στην πραγματικότητα, είναι η επίπονη εργασία της βελτίωσης, της αναθεώρησης και της τελειοποίησης που αναδεικνύει μια απλή ιδέα σε αριστούργημα.