Χαράξου κάπου με οποιονδήποτε τρόπο και μετά πάλι σβήσου με γενναιοδωρία – Οδυσσέας Ελύτης
Το απόφθεγμα “Χαράξου κάπου με οποιονδήποτε τρόπο και μετά πάλι σβήσου με γενναιοδωρία” προέρχεται από το σκηνικό ποίημα “Μαρία Νεφέλη“, του Οδυσσέα Ελύτη. Η συγγραφή του συγκεκριμένου έργου ξεκίνησε το 1974, λίγο πριν την πτώση της χούντας, και ολοκληρώθηκε το 1978, ένα χρόνο πριν ο Ελύτης τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ. Παρακάτω, παραθέτω και το σχετικό απόσπασμα:
Μέρα τη μέρα ζω – που ξέρεις αύριο τι ξημερώνει.
Το ‘να μου χέρι τσαλακώνει τα λεφτά και τ’ άλλο μου τα ισιώνει
Βλέπεις χρειάζονται όπλα να μιλάν στα χρόνια μας τα χαώδη
και να ‘μαστε και σύμφωνοι με τα λεγόμενα «εθνικά ιδεώδη».
Τι με κοιτάς εσύ γραφιά που δεν εντύθηκες ποτέ στρατιώτης
η τέχνη του να βγάζεις χρήματα είναι κι αυτή μία πολεμική ιδιότης
Δεν πα’ να ξενυχτάς- να γράφεις χιλιάδες πικρούς στίχους
ή να γεμίζεις με συνθήματα επαναστατικά τους τοίχους
Οι άλλοι πάντα θα σε βλέπουν σαν έναν διανοούμενο
και μόνο εγώ που σ’ αγαπώ: στα όνειρά μου μέσα έναν κρατούμενο.
Έτσι που αν στ’ αλήθεια ο έρωτας είναι καταπώς λεν «κοινός διαιρέτης»
εγώ θα πρέπει να ‘μαι η Μαρία Νεφέλη κι εσύ φευ
ο Νεφεληγερέτης.
Χαράξου κάπου με οποιονδήποτε τρόπο και μετά πάλι
σβήσου με γενναιοδωρία.
Το κάλεσμα για δημιουργία: “Χαράξου κάπου”
Η φράση “Χαράξου κάπου” εκφράζει την ανάγκη του ανθρώπου να δημιουργήσει, να αφήσει το δικό του σημάδι σε έναν κόσμο που μοιάζει να κυριαρχείται από χάος και αστάθεια. Εδώ, ο Ελύτης προτρέπει να αναλάβουμε δράση, ακόμα και αν αυτή είναι προσωρινή ή φαινομενικά μικρή. Το να “χαραχτείς” σημαίνει να τολμήσεις να υπάρξεις, να αναλάβεις ευθύνη για την παρουσία σου στον κόσμο, να εκφραστείς αυθεντικά. Στην ουσία, πρόκειται για μια υπενθύμιση πως η ανθρώπινη ύπαρξη αποκτά νόημα όταν γίνεται δημιουργική και ενεργητική.
Η σημασία της μεταβλητότητας: “Μετά πάλι σβήσου”
Ο δεύτερος άξονας του αποφθέγματος, “μετά πάλι σβήσου”, τονίζει την αξία της ταπεινότητας και της προσαρμοστικότητας. Η γενναιοδωρία εδώ δεν αναφέρεται μόνο στην αυτοθυσία ή τη μεγαλοψυχία, αλλά στην αποδοχή ότι τίποτα δεν είναι μόνιμο. Το να “σβηστείς” σημαίνει να αφήσεις χώρο για το νέο, να μην εμμένεις στις παλιές επιτυχίες ή αποτυχίες. Ο άνθρωπος καλείται να αναγνωρίσει πως η ύπαρξή του είναι μέρος ενός μεγαλύτερου κύκλου, όπου κάθε δράση συνοδεύεται από ανανέωση και αναδιαμόρφωση.
Το μήνυμα της γενναιοδωρίας
Η γενναιοδωρία στο αποφθέγμα του Ελύτη έχει βαθιά υπαρξιακή διάσταση. Δεν αφορά μόνο το να προσφέρεις στους άλλους, αλλά και το να είσαι γενναιόδωρος με τον εαυτό σου, επιτρέποντάς του να εξελίσσεται χωρίς δέσμευση στο παρελθόν. Ο Ελύτης μας προτρέπει να δούμε τη ζωή σαν μια διαρκή διαδικασία δημιουργίας και αποδόμησης, όπου η ουσία δεν βρίσκεται στην ακινησία, αλλά στη συνεχή ροή. Με αυτόν τον τρόπο, η γενναιοδωρία γίνεται στάση ζωής, αναγνωρίζοντας πως η αξία μας δεν μετριέται μόνο από το σημάδι που αφήνουμε, αλλά και από την ικανότητά μας να αφήνουμε τον χρόνο και την αλλαγή να μας διαμορφώνουν.
Για περισσότερα αποφθέγματα του Οδυσσέα Ελύτη, κάνε κλικ εδώ.