“Το να παίξεις μια λάθος νότα είναι ασήμαντο. Το να παίξεις χωρίς πάθος είναι ασυγχώρητο.” – Ludwig van Beethoven
Η μουσική έχει την ικανότητα να αγγίζει τις ψυχές μας, να διεγείρει τα συναισθήματά μας και να μας “μεταφέρει” σε έναν άλλο κόσμο. Μέσα στα πολλά αποφθέγματα που έχουν ειπωθεί για τη Μουσική, το αγαπημένο μου ανήκει στον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν…”Το να παίξεις μια λάθος νότα είναι ασήμαντο. Το να παίξεις χωρίς πάθος είναι ασυγχώρητο”. Παρακάτω, θα αναλύσω το νόημα του αποφθέγματος τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά ενώ θα αναφέρω και τη δική μου σχετική εμπειρία.
Μια προσωπική εμπειρία
Έχω την τύχη να έχω ασχοληθεί με τη Μουσική. Παίζω ακορντεόν. Όταν ήμουν στην τρίτη δημοτικού, είδα τη δασκάλα μου να παίζει και αμέσως είπα ότι ήθελα να μάθω.
Τα πρώτα χρόνια, το άγχος για να πατήσεις τις νότες σωστά είναι μεγάλο. Θυμάμαι χαρακτηριστικά, ότι μετά από λίγους μόλις μήνες, έπαιξα μπροστά σε κόσμο σε μία εκδήλωση το “Για μας κελαηδούν τα πουλιά”. Πιστέψτε με, έπαιξα τόσο χάλια που τα συγκεκριμένα πουλιά δεν κελάηδησαν ποτέ. Τα…εκτέλεσα ένα ένα…Από το άγχος μου είχα ξεχάσει τις νότες και πατούσα ότι να’ναι. Στο τέλος, ο κόσμος χειροκρότησε (ευχαριστώ, ήσασταν πολύ ευγενικοί) αλλά εγώ είχα θυμώσει γιατί ήξερα ότι έπαιξα χάλια.
Το θέμα είναι πως όσο η βελτιώνουμε τις ικανότητές μας, τόσο μειώνεται το άγχος μας. Όποιος ασχολείται με τη Μουσική, ξέρει ότι υπάρχει ένα σημείο όπου απελευθερώνεσαι. Είσαι (σχεδόν) σίγουρος ότι θα πατήσεις τη σωστή νότα και τότε αρχίζεις να βάζεις περισσότερο “χρώμα” στο παίξιμό σου. Από εκείνο το σημείο και μετά, πραγματικά απολαμβάνεις τη Μουσική και καταλαβαίνεις πως οι κόποι σου τόσα χρόνια άξιζαν γιατί ζεις κάτι μοναδικό κάθε φορά που αφήνεις τον εαυτό σου να εκφραστεί μέσω της κάθε νότας.
Το ρίσκο και η σημασία των λαθών
Όταν οι μουσικοί παίζουν, υπάρχει ένα αναπόφευκτο ρίσκο. Κάθε νότα που παίζεται ενέχει το ενδεχόμενο ενός λάθους. Ωστόσο, το απόφθεγμα του Μπετόβεν τονίζει ότι το παίξιμο μιας λανθασμένης νότας είναι ασήμαντο σε σύγκριση με τη γενικότερη εικόνα. Τα λάθη αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας μάθησης. Ανοίγουν το δρόμο για ανάπτυξη, βελτίωση αλλά και βαθύτερη κατανόηση της Τέχνης.
Στην επιδίωξη της τελειότητας, πολλοί μουσικοί ασχολούνται υπερβολικά με την τεχνική ακρίβεια, φοβούμενοι τις επιπτώσεις του να παίξουν μια λάθος νότα. Είναι φυσιολογικό, κυρίως για τους επαγγελματίες. Ωστόσο, δίνοντας προτεραιότητα στην τεχνική ακρίβεια πάνω απ’ όλα, κινδυνεύουν να καταπνίξουν τη δημιουργικότητά τους και να αποτύχουν να εμπλουτίσουν τις ερμηνείες τους με γνήσιο συναίσθημα.
Ο ρόλος του πάθους στη μουσική
Το πάθος αποτελεί την καρδιά της μουσικής. Είναι η αόρατη δύναμη που δίνει ζωή σε κάθε νότα που παίζεται. Όταν οι μουσικοί παίζουν με πάθος αξιοποιούν τα βαθιά συναισθήματα που κρύβονται μέσα σε κάθε σύνθεση και καταφέρνουν να επικοινωνήσουν την πραγματική της ουσία στο κοινό.
Όταν δεν υπάρχει πάθος, η μουσική γίνεται μηχανική, χωρίς το συναισθηματικό βάθος που αιχμαλωτίζει τους ακροατές. Χωρίς πάθος, ακόμη και η άψογη εκτέλεση μπορεί να αφήσει το κοινό να αισθάνεται αποστασιοποιημένο και αδιάφορο. Το απόφθεγμα του Μπετόβεν μας υπενθυμίζει ότι η τεχνική επάρκεια από μόνη της δεν αρκεί. Μόνο η συνύπαρξη της τεχνικής δεξιότητας και του ειλικρινούς πάθους μπορεί να δημιουργήσει μια πραγματικά αξιοσημείωτη μουσική εμπειρία.
Το απόφθεγμα και η σχέση του με τη ζωή και τη μουσική του Μπετόβεν
Ο Μπετόβεν ήταν Γερμανός συνθέτης και πιανίστας που έφερε επανάσταση στον κόσμο της μουσικής κατά τη μετάβαση από την κλασική στη ρομαντική εποχή. Παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε προσωπικές προκλήσεις, όπως η απώλεια ακοής, η μουσική του Μπετόβεν ξεπέρασε τους δικούς του περιορισμούς, αφήνοντας μια διαχρονική κληρονομιά.
Οι συνθέσεις του Μπετόβεν είναι γνωστές για τη συναισθηματική τους ένταση και την εκφραστική τους δύναμη. Τα έργα του αμφισβήτησαν τις συμβάσεις της εποχής του, ξεπερνώντας τα όρια και προσκαλώντας τους ακροατές να εξερευνήσουν νέες μουσικές εμπειρίες.
Η εφαρμογή του αποφθέγματος του Μπετόβεν στη ζωή
Πέρα από το πεδίο της Μουσικής, τα λόγια του Μπετόβεν έχουν και μία μεταφορική σημασία για την ίδια τη ζωή μας. Ουσιαστικά, αποτελούν μία προτροπή να αγκαλιάσουμε τα πάθη μας και να τα ακολουθήσουμε άφοβα. Ο Μπετόβεν μας ενθαρρύνει να παίρνουμε ρίσκα και να βγαίνουμε έξω από τις ζώνες άνεσής μας, κατανοώντας ότι ένα περιστασιακό λάθος είναι ασήμαντο σε σύγκριση με τη χαρά και την ολοκλήρωση που προέρχονται από μια παθιασμένη ζωή.
Όλοι μας αντιμετωπίζουμε προκλήσεις και αναποδιές στις προσωπικές και επαγγελματικές μας προσπάθειες. Αυτό είναι δεδομένο. Το απόφθεγμα του Μπετόβεν, “Το να παίξεις μια λάθος νότα είναι ασήμαντο. Το να παίξεις χωρίς πάθος είναι ασυγχώρητο”, μας παροτρύνει να μην πτοούμαστε από το φόβο των λαθών. Μια ζωή χωρίς πάθος είναι μια ζωή χωρίς νόημα και ολοκλήρωση και πραγματικά οφείλουμε να κυνηγήσουμε με όλη μας τη ψυχή αυτό που πραγματικά αγαπάμε.
Για περισσότερα αποφθέγματα του Μπετόβεν, κάνε κλικ εδώ.
Προτεινόμενο CD: Piano Concertos No3 & No4 – Aldo Ciccolini
Προτεινόμενο Βιβλίο: Λ. Β. Μπετόβεν – Φιντέλιο
