“Η παράνοια σε άτομα είναι σχετικά σπάνια. Όμως σε ομάδες, κόμματα, έθνη και εποχές είναι μάλλον ο κανόνας.” – Νίτσε
Θυμάμαι μία φορά στο Ζάππειο όπου κάποιος πήγαινε σε μία συγκέντρωση (για το δημοψήφισμα το 2015 συγκεκριμένα) και τον είδε ένας άλλος άνθρωπος που είχε και ένα καροτσάκι με ένα μωρό μέσα. Αντάλλαξαν κάποιες κουβέντες και παραλίγο να πιαστούν στα χέρια. Μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση το γεγονός ότι αυτός που είχε το καροτσάκι, το παράτησε και πήγε να παίξει ξύλο αν χρειαστεί… Μέσα στην αναμπουμπούλα και ώσπου να μπούμε να τους χωρίσουμε, πολύ εύκολα κάποιος θα μπορούσε να είχε πάρει το μωρό και να φύγει.
Η παραπάνω ανάμνηση μου ήρθε στο μυαλό με αυτό το απόφθεγμα του Νίτσε. Δεν ξέρω ακριβώς τους λόγους που συμβαίνει αυτό αλλά είναι αλήθεια. Αισθανόμαστε την ανάγκη να είμαστε μέρος κάτι “μεγάλου” και φανατιζόμαστε; Μπορεί ο λόγος να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο αλλά είναι δεδομένο πως ο φανατισμός δεν είναι καλός σύμβουλος.
Ιστορικά (και όχι μόνο) παραδείγματα
Τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό του Νίτσε είναι αμέτρητα. Το πιο χαρακτηριστικό είναι η ναζιστική Γερμανία. Η ταπεινωτική ήττα στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε οδηγήσει σε μία μακροχρόνια πλύση εγκεφάλου της κοινής γνώμης και σχεδόν όλοι είχαν συνταχθεί πίσω από τον Χίτλερ. Υπάρχει μία χαρακτηριστική φωτογραφία όπου δείχνει ένα πλήθος να χαιρετά με τον γνωστό τρόπο και μόνο ένας να μην σηκώνει το χέρι.
Για να πάμε και στο σήμερα, ο φανατισμός υπάρχει παντού. Ας δούμε τον αθλητισμό. Προφανώς, κανείς υγιής φίλαθλος δεν θα έπαιζε ξύλο για…την ομάδα. Είναι γεγονός όμως, ότι κάποιοι εκμεταλεύονται φανατισμένους ανθρώπους και δημιουργούν ακόμα και…στρατούς, έτοιμους ακόμα και να σκοτώσουν. Πρόσφατα εξάλλου, μια τέτοια ομάδα ανθρώπων ταξίδεψε από την Κροατία και το αποτέλεσμα ήταν ο θάνατος ενός νέου ανθρώπου στη Νέα Φιλαδέλφεια.
Φανατισμός όμως υπάρχει και στην πολιτική. Εκεί βέβαια, υπάρχει και ο παράγοντας του προσωπικού συμφέροντος μιας και πολλοί από όσους φανατίζονται…έχουν λάβει υποσχέσεις για κάποιο ρουσφέτι.
Σε κάθε περίπτωση, από τον φανατισμό κάποιων…ευνοούνται κάποιοι άλλοι. Οπότε, πριν…φανατιστούμε με κάτι, καλό θα είναι να εξετάζουμε τι μπορεί να συμβαίνει πραγματικά πίσω από αυτό που μας παρουσιάζεται…
Περισσότερα αποφθέγματα με εικόνες του Νίτσε, μπορείς να βρεις εδώ.
Βιβλία του Νίτσε αλλά και αναλύσεις του έργου του, μπορείτε να βρείτε εδώ.
