“Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν δέχονται να κολυμπήσουν πριν μάθουν κολύμπι” – Hermann Hesse

Η φράση αυτή προέρχεται από το βιβλίο “Ο Λύκος της Στέπας” του Έρμαν Έσσε. Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε σε τι ακριβώς αναφέρεται ο σπουδαίος Γερμανός Λογοτέχνης, παραθέτω την πλήρη φράση παρακάτω: “Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν δέχονται να κολυμπήσουν πριν μάθουν κολύμπι. Δεν είναι αστείο; Ασφαλώς και δεν θέλουν να κολυμπήσουν! Είναι φτιαγμένοι για τη γη, όχι για το νερό. Και είναι φυσικό πώς δεν θέλουν να σκέφτονται αφού είναι πλασμένοι για τη ζωή και όχι για τη σκέψη. Μάλιστα, και όποιος σκέφτεται, όποιος κάνει κύριο σκοπό του τη σκέψη, αυτός βέβαια μπορεί να προχωρήσει μακριά, αλλά έχει αντικαταστήσει τη γη με το νερό, και κάποια μέρα θα πνιγεί…”

Ανάλυση του αποφθέγματος

“Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν δέχονται να κολυμπήσουν πριν μάθουν κολύμπι”: Η κυριολεκτική ερμηνεία της φράσης είναι ότι οι άνθρωποι διστάζουν να εμπλακούν σε δραστηριότητες ή ασχολίες για τις οποίες αισθάνονται απροετοίμαστοι ή ανειδίκευτοι. Προφανώς, όμως, πρόκειται για μία μεταφορά.

“Είναι φτιαγμένοι για τη γη, όχι για το νερό”: Ο Έσσε αντιπαραβάλλει τη γνώριμη και σταθερή “γη” με το άγνωστο και δυνητικά ασταθές “νερό”. Η γη αντιπροσωπεύει τις άνετες και συνηθισμένες πτυχές της ζωής, στις οποίες οι άνθρωποι έχουν φυσική κλίση.

“Και είναι φυσικό πώς δεν θέλουν να σκέφτονται αφού είναι πλασμένοι για τη ζωή και όχι για τη σκέψη”:  Εδώ, ο Hesse παρουσιάζει μια αντίθεση μεταξύ της ζωής, με τις πρακτικές και καθημερινές πτυχές της, και της σκέψης, η οποία συνεπάγεται βαθύτερο προβληματισμό και πνευματική ενασχόληση. Το συμπέρασμα είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δίνουν προτεραιότητα στις πρακτικές πτυχές της ζωής έναντι του στοχασμού. Σίγουρα, είναι πιο εύκολο για εκείνους.

“Όποιος κάνει κύριο σκοπό του τη σκέψη, αυτός βέβαια μπορεί να προχωρήσει μακριά”: Ο Hesse αναγνωρίζει ότι όσοι δίνουν προτεραιότητα στη σκέψη και την καθιστούν κεντρική πτυχή της ζωής τους μπορούν να φτάσουν πολύ μακριά. Μπορούν να πετύχουν δύσκολους στόχους και να κατανοήσουν πράγματα και αλήθειες που για τους υπόλοιπους είναι…ψιλά γράμματα.

“Αλλά έχει αντικαταστήσει τη γη με το νερό, και κάποια μέρα θα πνιγεί…”: Για όλα υπάρχει τίμημα και εδώ είναι βαρύ…Το άτομο που αφιερώνει την ύπαρξή του στη σκέψη έχει ανταλλάξει το οικείο και σταθερό (γη) με το αβέβαιο και δυνητικά συντριπτικό (νερό). Η μεταφορά του πνιγμού υποδηλώνει τους πιθανούς κινδύνους και τις προκλήσεις που συνδέονται με μια ζωή αφιερωμένη στις πνευματικές αναζητήσεις. Είναι κουραστικό να κολυμπάς προς τα βαθιά και κάποια στιγμή είναι δεδομένο πως θα έρθει η εξάντληση ειδικά αν βλέπεις πως είναι λίγοι αυτοί που κολυμπούν μαζί σου και οι υπόλοιποι έχουν μείνει κοντά στην ακτή και είναι αδύνατο να σε προλάβουν όταν χρειαστείς εσύ βοήθεια. Τότε, ο πνιγμός είναι βέβαιος.

* Σχόλιο: Αυτό το απόφθεγμα είναι αφιερωμένο σε όσους ξέρουν ότι θα πνιγούν αλλά συνεχίζουν να κολυμπάνε προς τα βαθιά.