“Μόνο αυτός που δεν τραβάει κουπί έχει χρόνο να ταρακουνήσει τη βάρκα.” – Jean-Paul Sartre
Ο διάσημος Γάλλος φιλόσοφος, θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος, Jean-Paul Sartre, είναι γνωστός για τη συμβολή του στον υπαρξισμό, ένα φιλοσοφικό κίνημα που δίνει έμφαση στην ατομική ελευθερία και επιλογή. Ένα από τα πιο διάσημα αποφθέγματά του είναι: “Μόνο αυτός που δεν τραβάει κουπί έχει χρόνο να ταρακουνήσει τη βάρκα”. Τι σημαίνει όμως στην πραγματικότητα αυτη η φράση;
Ερμηνείες του αποφθέγματος
Κατά μία ερμηνεία, η φράση “τραβάς κουπί” μπορεί να ερμηνευτεί ως το να κάνεις την απαραίτητη δουλειά για να κρατήσεις ένα τις ισορροπίες σε ένα σύστημα ή μια κοινωνία. Αυτή η εργασία μπορεί να είναι τόσο ατομική όσο και συλλογική και είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της σταθερότητας και της τάξης. Από την άλλη πλευρά, το να “ταρακουνάει κανείς τη βάρκα” αντιπροσωπεύει τη διατάραξη αυτής της σταθερότητας και μπορεί να θεωρηθεί ως πράξη εξέγερσης. Για παράδειγμα, σε μία εργασία όπου όλοι κάνουν σωστά τη δουλειά τους, ένας που δεν την κάνει, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην βιωσιμότητά της.
Υπάρχει όμως και μία άλλη προσέγγιση για το απόφθεγμα. Εάν άτομα ή ομάδες δεν αναλαμβάνουν δράση για την αντιμετώπιση κοινωνικών ζητημάτων, ουσιαστικά “κωπηλατούν τη βάρκα” αλλά αυτό δεν είναι καλό γιατί καμιά φορά πρέπει να “ταράσσουμε τα νερά” όταν υπάρχει γύρω μας αδικία. Ο Σαρτρ πίστευε ότι τα άτομα έχουν την ευθύνη να αμφισβητούν τα καταπιεστικά συστήματα και να εργάζονται για έναν καλύτερο κόσμο. Σε αυτή την εκδοχή, αυτοί που δεν τραβάνε κουπί, μπορεί να είναι κάποιοι διανοούμενοι για παράδειγμα, οι οποίοι μπορεί να βλέπουν τις αδικίες και να πρέπει να είναι αυτοί που θα παρακινήσουν τους ανθρώπους που δουλεύουν σκληρά στην καθημερινότητά τους για να διεκδικήσουν κάτι καλύτερο.
Αν και είναι λίγο διαφορετικό από όσα προανέφερα, μου έρχεται στο μυαλό η Επανάσταση του 1821. Άτομα όπως ο Ρήγας Φεραίος και ο Αδαμάντιος Κοραής έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στο να ξεκινήσει η Επανάσταση. Αυτές οι δύο σπουδαίες προσωπικότητες, μπορεί να μην τραβούσαν άμεσα κουπί όπως οι περισσότεροι Έλληνες, μιας και δεν ζούσαν στην Ελλάδα για αρκετά χρόνια, αλλά κατάφεραν να ταρακουνήσουν τα νερά με τη δράση τους.
Κάνε κλικ εδώ για να δεις και άλλα αποφθέγματα του Jean Paul Sartr με εικόνες.